1. a) Missouri Western Craig's School of Business'n ortamndaki balca belirsizlik kaynaklar nelerdir (bkz. ders kitab, s. 65-68)?

rgtsel Ortamdaki Belirsizliin Kaynaklar

Bir kurulu, alann kolayca ynetebilmek ve paydalarn memnun edebilmek iin srekli ve bol miktarda kaynak arzna sahip olmay sever. Bununla birlikte, az nce tartlan tm gler kurulular iin belirsizlie neden olur ve yneticilerin rgtsel alanlarn korumak ve geniletmek iin ihtiya duyduklar kaynak akn kontrol etmelerini zorlatrr. Bu sorunlara neden olan bu gler kmesine baka bir ekilde baklabilir: karmakl, dinamizmi etkiledikleri iin belirsizlii nasl oluturduklar asndan. ve evredeki zenginlik. Bu gler ortamn daha karmak, daha az kararl ve daha fakir olmasna neden olduundan, belirsizlik seviyesi artar. evresel karmaklk, bir organizasyonun ynettii zel ve genel kuvvetlerin gcnn, saysnn ve birbirine ballnn bir fonksiyonudur. Say ne kadar bykse ve aralarndaki farklar ne kadar bykse, ortam o kadar karmak ve belirsizdir ve kontrol tahmin etmek o kadar zordur. rnein Ford, 3.000'den fazla farkl tedariki iin girdi elde etmekteydi. Ford, bu kadar ok tedarikiyle almann sonucunda ortaya kan belirsizlii azaltmak iin, tedariki saysn ve dolaysyla ortamn karmakln azaltmak iin bir program balatt. imdi Ford 500'den az tedarikiyle alyor ve onlarla olan ilikilerini ynetmek iin gereken bilgilere ihtiya duymak, bu saynn on katn ynetmek iin bilgi edinmekten ok daha kolay. Bir irket zaman iinde farkl mteri gruplar iin ok eitli rnler retirse karmaklk da artar. rnein, McDonalds gibi bir irket aniden sigorta ve bankaclk ilerine girmeye karar verirse, yeni ilemleri evreleyen belirsizlii azaltmak iin byk bir bilgi akna ihtiya duyacaktr. Karmaklk, evredeki belirli ve genel gler birbirine balandnda byk lde artabilir ve gler etkileime girmeye baladnda organizasyon zerindeki etkileri tahmin edilemez hale gelir. Bir organizasyonun zel ve genel ortamndaki gler ne kadar birbirine balysa, organizasyon o kadar fazla belirsizlikle kar karya kalr. Araba yapm teknolojisindeki byk bir atlmn mevcut fabrikalar geersiz kldn varsayalm. Bu genel g, Ford'unki gibi bir otomobil reticisinin hisse senedi fiyatnn lgnca dalgalanmasna neden olacak ve finansal piyasalar kargaaya srkleyecektir. Araba reticileri, atlmn ilerini nasl etkileyeceinden emin olacak, rakipler arasndaki rekabet belirli bir gc artracak ve hem ynetim hem de sendikalar, iler ve kuruluun gelecei zerindeki etkiden emin olmayacaklar. Mteriler daha sonra yeni teknoloji ile yaplm yeni modeller kana kadar araba satn almay brakrsa (baka bir zel g), sonu iten karmalar ve araba irketi hisselerinin fiyatnda daha fazla d olabilir. Bu 2000'lerde GM olduunda oldu. Chrysler ve Ford, maliyetlerini azaltamadklar veya Japon rakiplerinin bununla eleen aralarn gelitiremedikleri iin milyarlarca dolar kaybetmeye baladlar. Bu otomobil reticileri ve Birleik Otomobil ileri (UAW), ayakta kalabilmek iin salk hizmetlerinde byk tasarruflar ve maliyetleri azaltmak iin maliyetlerden yararlanma konusunda pazarlk yapt. Bu, yksek maliyetleri onlar 2009'da iflasa srkleyen ve sendikalarla ve otomobil bayileriyle olan pahal szlemelerini sona erdirmelerine olanak tanyan GM ve Chrysler iin yine de yeterli deildi. ABD mterilerinin istedii esnek fabrikalarda yksek kaliteli aralar. Gaz tasarruflu hibritler gibi ve 2011'de bir kez daha krlydlar.

Bir organizasyonun evresi ne kadar karmaksa, o evre hakkndaki belirsizlik de o kadar fazladr. Kaynak akn tahmin etmek ve kontrol etmek son derece zor hale gelir ve evre ile ilemleri ynetmekle ilgili sorunlar artar, GM ve Ford olduka zorlu bir gelecekle kar karyadr nk hem Honda hem de Toyota 2011'de yeni gelimi hibrit ve elektrikli otomobiller piyasaya srdler. Chevrolet Volt gibi kendi modelleri ve 2011'de hzla artan benzin fiyatlar gz nne alndnda, yakt tasarruflu arabalar satn almak isteyen yzbinlerce mteriyi ekmek iin rekabet iddetli. ve belirli ve genel ortamlardaki gler zamanla hzla deiir ve dolaysyla bir kuruluun kar karya olduu belirsizlie dnr. Gler kaynaklarn arzn ngrlebilir bir ekilde etkiliyorsa, bir ortam kararldr. Bir ortam kararszdr ve dinamik ortam, onu daha ngrlebilir hale getirmenin ve bylece kar karya olduu belirsizlii azaltmann yollarn arayacaktr. Bugn, in, Hindistan ve Dou Avrupa gibi irketlerin girecei byk yeni kresel pazarlarn varl ve yeni kresel kaynaklara ve temel yetkinliklere eriim elde etme olasl, bir kuruluun etki alann geniletmesi ve yaratmas iin frsatlar sunar. paydalar iin daha fazla deer. Bununla birlikte, irketler hem yurtiinde hem de yurtdnda rekabet ettike, ortam giderek daha karmak hale gelir (daha fazla sayda gcn ynetilmesi gerekir ve gler birbirine balanr) ve giderek daha dinamik hale gelir (kuvvetler hzla deiir). Sonu olarak, kresel genileme evreyi tahmin etmeyi ve kontrol etmeyi zorlatryor. evresel zenginlik, bir kuruluun alann destekleyen mevcut kaynaklarn miktarnn bir fonksiyonudur." Zengin ortamlarda, kaynaklarn bol olmas durumunda belirsizlik dktr ve bu nedenle kurulularn onlar iin rekabet etmesine gerek yoktur. rnein, Boston'daki biyoteknoloji irketlerinin geni bir bilgi havuzu vardr. (MIT, Harvard, Boston niversitesi, Boston College, Tufts ve Brandeis ve dierleri) Blgede ok sayda niversite olduu iin aralarndan seim yapabileceiniz yksek kaliteli bilim insanlar.Zayf ortamlarda, kaynaklar kt olduu iin belirsizlik yksektir. ve kurulular onlar iin rekabet etmek zorundadr.rnein, Alaska'daki yksek kaliteli bilim adamlarnn arz snrldr ve onlara olan talebi karlamak pahaldr.Ortamlar iki nedenden dolay zayf olabilir: (1) Bir kurulu, bir yoksul bir lke veya bir lkenin yoksul blgesi ve (2) yksek dzeyde bir rekabet var ve kurulular mevcut kaynaklar iin mcadele ediyor. Kaynak ilemlerini ynetmede ns yz. Kurulular, mterileri ekmek veya en iyi girdileri veya en son teknolojiyi elde etmek iin mcadele etmek zorundadr. Bu savalar bir organizasyon iin belirsizlikle sonulanr. Yoksul, istikrarsz ve karmak bir ortamda, kaynaklarn bakm zellikle zordur ve kurulular en byk belirsizlikle kar karyadr. Aksine, zengin bir kararl ve simlasyon ortamnda, kaynaklara ulamak kolaydr ve belirsizlik dktr. American, United/Continental ve Delta gibi ABD havayollar son on ylda olduka belirsiz bir ortam yaad. Southwest gibi son on ylda ulusal apta genileyen dk maliyetli havayollar, endstri rekabetinin seviyesini artrd ve havayollar mteriler (bir kaynak) iin savatka ve onlar ekmek iin daha dk fiyatlar sunmak zorunda kaldka evre daha da fakirleti. Havayolu endstrisi ortam karmaktr nk rakip havayollar (her havayolunun kendine zg ortamnn bir parasdr) birbirine ok baldr: Bir havayolu fiyatlar drrse, kendi alanlarn korumak iin fiyatlar drmesi gerekir, ancak bunun etkisi belirsizlii daha da artrmaktr. Son olarak, yksek petrol fiyatlar, denizar havayollarnn artan rekabeti ve ekonominin deien durumu, havayollar ortamnda birbiriyle balantldr ve zaman iinde deiir; durgunluk sonucu. Buna karlk, ila endstrisinin ortam nispeten kesindir Merck Bristol-Myers Squibb, Pfizer ve ila icat eden dier byk irketler patent alr ve 17 yl boyunca kendi yeni ilalarnn tek salaycsdr. Bu sre zarfnda, patent sahibi irket, ilac iin yksek bir fiyat talep edebilir nk rekabetle karlamaz ve mterilerin ilac ondan satn almaktan baka seenei yoktur. la endstrisindeki kurulular istikrarl, zengin bir ortamda var olur Rekabet dktr ve patentlerin sresi dolana veya daha iyi ilalar icat edilene kadar hibir deiiklik devam etmez Ancak 2000'lerde ila fiyatlarndaki byk art nedeniyle HMO'lar ve ABD gibi salk hizmetleri hkmet, bu irketleri ila fiyatlarn drmeye zorlamak iin pazarlk gcn kulland. Bylece evrenin karmakl ve yeni gie rekorlar kran ilalar yerletirmekte sorun yaayan ila irketleri iin belirsizlik artt. Karmakl ynetmek ve deiimin hzn yavalatmak iin endstri, karlarn korumak iin Kongre'de youn bir ekilde lobi yapt. la irketleri, siyasi partilere ve Meclis ve Senato yelerine on milyonlarca dolar balad. Ancak ncelikle, Amazon.com'u kurduktan sonra Jeff Bezos'un karsna kan ortamn doasn incelemekte fayda var.

b) Bu belirsizlik kaynaklarnn yapsn ve operasyonlarn nasl etkileyebileceini tartn