SENARYO ok uluslu byk bir kimya kuruluunun sahip olduu bir tesiste vardiya yneticisisiniz. Kurulu, byk miktarlarda zehirli ve yanc kimyasallar retir, kullanr ve depolar. Alann kendisi genitir ve birok bina ve tesisten oluur (bkz. destekleyici belge 1). Sitenin ana giriine dorudan byk bir kamu otoyolundan eriilmektedir. Ana girie yakn bir ofis binas ve yan tarafnda otopark bulunmaktadr. Ofisin arkasnda, ak havada (yani bir bina iinde kapal olmayan) bulunan ana proses tesisi bulunmaktadr. Proses tesisi, ham maddelerin bir dizi rn oluturmak zere kimyasal olarak reaksiyona sokulduu reaktr kaplar, boru hatlar ve ekipmann karmak bir dzenlemesidir. Kurulu srekli olarak yeni rnlerle yenilik yapyor, ancak bunu baarmak iin byk lde mevcut proses tesisini kullanyor veya uyarlyor. retim sreleri normalde sreklidir (gnde 24 saat, haftada 7 gn) ve vardiyal alan sre operatrleri tarafndan yrtlr. Toplamda site 800 kiiyi istihdam etmektedir. Proseslerde hammadde olarak kullanlan sv kimyasallarn ou, ana proses tesisinden biraz uzakta olan bir ak hava tank iftliinde depolanr. Tank iftlii, nihai rnn de depoland byk dikey ve yatay elik depolama tanklarndan oluan bir kompleksten oluur. Bir boru sistemi, tanklar ana proses tesisinin iindeki iki proses gemisine balar. Tanklar, uyumsuz kimyasallar nedeniyle ayr setler halinde gruplandrlmtr. Her grup 1,5 metre yksekliinde beton set duvar ile evrilidir. Her set, en byk tankn %110'u kadar kapasiteye sahiptir. Vardiya yneticileri tarafndan yaplan son set teftileri, duvarda bitki rtsnn bymeye balad baz kk atlaklar olduunu ortaya kard. Sette, ana yzey suyu drenaj sistemine boalan tahliye vanalar vardr. Son zamanlarda, iddetli yamur ve iddetli rzgarlarla birlikte bir dizi gk grltl frtna oldu. Tank iftliinde depolanan hammaddeler, karayolu tankerleri tarafndan dzenli olarak yenilenmektedir. Sahann ana giriinden tank iftliine ulamak iin tanker srclerinin keskin virajlar ve dar yollar gemesi gerekiyor. Sahaya gelen srclere genellikle onlar saha giriinden tank iftliine ynlendirmek iin bir saha haritas verilir. Ancak son zamanlarda srclere haritalar verilmiyor. Teslimat tankerlerinin set duvarlarna kk arpmalar dzenli bir olaydr. Bazen ayn anda birden fazla teslimat nedeniyle tkanklk meydana gelir. Aralarn ve yayalarn kart ok sayda ramak kala olay yaand. Srcler youn bir programla alyor ve sitenin gezinmesinin zor ve zaman alc olduundan ikayet ediyorlar. Ofis otoparkndan kamu otoyoluna kan iilerin byk karayolu tankerlerine dikkat etmesi gerekir. Halka ak otoyoldan sahaya ara girii, giriin karsndaki elektrikli kap bariyeri kullanlarak kontrol edilmektedir. Bu, yakndaki bir gvenlik kulbesinden gvenlik grevlileri tarafndan uzaktan altrlr. Ayrca yaya trafii iin kilitlenebilir bir yan kap bulunmaktadr. Proses tesisine drt katl bir d elik yry yolu ve ilgili merdivenler kullanlarak eriilebilir. Ana byk silindirik reaktr kab yaklak 4 metre apnda ve 5 metre boyundadr ve dahili bir buharl stma bobinine sahiptir. Bu, reaksiyon karmlarn gerekli scakla stmak iin kullanlr. stte elektrikle alan bir kartrc bulunur. Blmeler (sabit plakalar), ieriin kartrlmasna yardmc olmak iin kabn dahili dikey yzeylerine taklr. Hammaddeler, geminin tepesindeki bir kapaktan eklenir. Tamamlanan rn daha sonra bir k vanas ve alttaki boru hatlar araclyla boaltlr (bkz. destekleyici belge 2). Normal alma srasnda, reaktr kab byk hacimlerde askda kat maddeler ve uucu yanc ve zehirli svlar ierir. Zamanla yan rnler, dahili stma serpantini ve blmeler evresinde katlarn birikmesine neden olmutur. Proses operatrleri, bunun retim verimliliini etkilemeye baladn bildirdi. Bu sorunla ilk kez karlalyor. Bakm iin planlanan bir sonraki kapatma srasnda teknenin temizlenmesi gerektiine siz karar verirsiniz. Bir sonraki kapatmada, balangta iilerin reaktr kabna girmesi ihtiyacn ortadan kaldran temizleme yntemleri kullanmay planlyorsunuz. Reaktr tehlikeli, yanc ve zehirli kimyasallardan arndrlr, suyla doldurulur ve kalntlarn giderilmesi iin 24 saat kaynatlr. Kirlenmi su boaltlr ve gemi birka gn kurumas iin atmosfere alr. Bununla birlikte, byk stma serpantini ile blmeler arasnda hala skm ve skm kat maddeler vardr. Yine de reaktr kabna giri ihtiyacn ortadan kaldrabilecek dier seenekleri gz nnde bulundurursunuz, ancak bunlar maliyete ve artk katlarn muhtemelen ok tehlikeli olmadna ilikin deerlendirmenize gre drrsnz. Elektrikle alan yksek basnl su jeti ykayc kullanarak reaktr kabn manuel olarak temizlemeye karar verdiniz. Gnlk vardiyanz bitirmeye yaknsnz, bu nedenle bir sonraki nbeti mdrle (vardiyaya yeni gelen) ksa bir grmeden sonra, alma izninin verilmesi de dahil olmak zere temizlik iinin planlanmasn onlara brakyorsunuz. (PTW). Ertesi gn leden sonra vardiyaya geri dndnzde, ilerlemeyi kontrol etmek iin reaktre gidersiniz. imdiden hazrlklar yaplm gibi grnyor ve jet-ykama almalar balamak zere. Faaliyeti izlemeleri ve acil bir durumda hazr bulunmalar istendiinden, geminin dnda yeni istihdam edilmi iki ii buluyorsunuz. Gerekirse solunum cihaz da yakndadr. Kapal alana giri konusunda eitilmi, naylon tulum ve kou ayakkabs giyen bir ii, su jeti iine balamak iin st kapaktan reaktrn tabanna kadar bir merdivenden aa inmek zeredir. nce PTW'yi gzden geirmek istediiniz iin iiden gemiye henz girmemesini istiyorsunuz. PTW, grevden yeni ayrlan nceki vardiya yneticisi tarafndan hazrlanm ve yetkilendirilmitir. Hava kararmadan ii bitirmeye can attnzda, tm izolasyonlarn ve kopukluklarn oktan yapldn varsayarsnz. Tesis bir sredir kapal, bu yzden fiziksel olarak ikinci kez kontrol etmeye gerek olmadn dnyorsunuz. Reaktrn alt ksmna yakn kk bir eriim kapann karlm olduunu not ediyorsunuz. Bu eriim noktas bir kiinin sabilecei kadar byk olmasa da, bir miktar doal havalandrma salayacaktr. Bu, yakndaki ofisten alnan ve reaktr kabnn dna yerletirilen kk bir fan ile desteklenir. Muayene kapa karlr ve fan hazneye biraz daha hava zorlar. iler size az nce yaptklar ilk atmosferik testlerin izleme kaytlarn gsteriyor. Bunlar, oksijen seviyelerinin normal olduunu ve toksik veya yanc buharlarn bulunmadn gsterir. Bu sonular ve teknede havalandrma salanmas gz nne alndnda, i srasnda daha fazla atmosferik test yaplmasna gerek olmad konusunda sahadaki bir gzetmenle ayn fikirde olursunuz. Plan, bir merdivenden almak, geminin tepesinden dibine su jeti yapmak. Kazan stma serpantini, katlarn gevemesine yardmc olmak iin orta sya alacaktr. alma srasnda, su jetinden kaynaklanan kirli atk su, reaktr kabnn dibinde toplanr. Bunun bertaraf edilmesi gerekecek. Esnek bir hortum ve izolasyon vanalar araclyla dorudan reaktr kabnn altndan 5m3'lk 'ereveli' bir tank konteynerine (ileriye nakliye iin istifleme veya rmorklara yklemeye olanak verecek ekilde tasarlanm dikdrtgen bir metal ereve iinde tutulan bir tr yatay tank) pompalanacaktr. karayolu, demiryolu veya deniz yoluyla). Tank konteynerin bir ucunda dikey bir eriim merdiveni ve st kapaklara ve valflere eriim iin stte bir yrme yolu vardr. Tank konteyneri 2,6 m yksekliindedir. Bo tank konteyner, nceki gn bir treyler zerinde teslim edildi; yer snrl olduu iin, tankn rmorktan indirilmesi ve dz bir beton zemin zerinde manevra yaplmas gerekiyordu. Bunun iin stten kaldrma atamanl bir yandan ykleyici forklift kullanld (bu, bu ama iin tasarlanm zel bir forklift trdr). Su jeti almas bittikten sonra dolu olan depo ayn forklift ile tekrar rmorka yklenecek ve atk sularn bertaraf iin tehlikeli atk sahasna gtrlecektir. PTW incelemenizden memnun kaldnz ve iin devam etmesine izin verdiniz. Bir cankurtaran halatna bal bir emniyet kemeri takan ii, merdivenden tekneye iniyor. Bitki iyi aydnlatlmam ve dars hava kararmaya balaynca grmesi giderek zorlayor. Gemide portatif aydnlatma kullanlmasna ramen, hala yetersiz aydnlatlyor ve ierideki ii net bir ekilde gremiyor. i su pskrtmeye baladnda, stc ve blmeler zerindeki kat maddeler paralanmaya ve dklmeye balar. i bunun, gemideki nceki kimyasal ilemlerden katlarn iinde hapsolmu uucu kimyasallardan gelen yal birikintileri ve buharlar yavaa serbest braktnn farknda deil. Su jeti yapmaya devam ettike ii konsantre olmakta zorlanmaya balar. ilerledike, ii giderek daha fazla rahatsz ve dengesiz hissediyor. Jet ykaycdan gelen su, titremeye balayan aydnlatma sistemine arpar. Titreim yznden dikkati dalan ve kendini iyi hissetmeyen ii, yanllkla jet ykaycy ayann zerinden geirerek ayakkabsn ve derisini kesiyor, lk atyor ve neredeyse merdivenden dyor. Yukardaki iilerin dikkatini ekmek iin cankurtaran halatlarn kuvvetlice ekerler. Reaktr gemisinin dnda bekleyen iiler, cankurtaran halat ve vin kullanarak yaral iiyi gemiden karmay baardlar. Kazayla ilgili daha sonra yaplan bir aratrma, gelecekteki manuel su jeti iin gemi giriinden kanlmasn nerir. ilerin gemiye girme ihtiyacn ortadan kaldran yksek basnl bir kasrga jeti (otomatik jet makinesi) kiralamak iin para salanacaktr.

Grev 1: Kapal alan girii

1 (a) Proses reaktr tanknn neden 'kapal alan' olarak ele alnmas gerektiini aklayn. (10)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

(b) Acil durum dzenlemeleri dnda, kapal alanda alan iilere ynelik riskleri deerlendirirken nelerin dikkate alnmas gerekirdi? (25)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

(c) Acil durum dzenlemeleri dnda, kapal alanda almann ynetilme biiminde uygun olmayan ne vard? (18)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

Grev 2: Acil durum dzenlemeleri (kapal alan) 2

Bu kapal alan faaliyeti iin acil durum dzenlemeleri gelitirirken nelere dikkat edilmelidir? (18)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

Grev 3: Yksekten alma 3 Su jeti iinden kaynaklanan kirli atk su, ereveli tank konteynr tarafndan alnr. Ykselen sv seviyelerini dzenli olarak kontrol etmek iin bir iinin bu konteynerin st kapaklarn amas gerekecektir.

Bu faaliyet iin tank konteynerin stnde alrken dme riskini deerlendirirken nelere dikkat edilmelidir? (25)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

Grev 4: Patlamalar

4 (a) Reaktr kabnn iinde ne tr bir patlama meydana gelebilir? (1)

(b) Temizleme ilemi srasnda reaktr kabnda nasl bir patlama meydana gelebileceini aklayn. (12) Not: Yantnz, uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak desteklemelisiniz.

Grev 5: yeri yaya ve ara gvenlii

5 Bu sitede yol gvenliinin iyi ynetilmesi durumunda hangi nlemlerin alnmasn beklersiniz? (22)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

Grev 6: Yanc svnn transferi

6 Bir karayolu tankerinden tank iftliindeki dkme depolama tankna yanc bir sv aktarlyor. Hangi kontrol nlemleri statik elektrik nedeniyle buhar tutuma riskini azaltmaya yardmc olur? (10)

Grev 7: Depolama

7 Yalnzca senaryoya dayal olarak,

(a) set dzenlemelerinin iyi ynleri. (8)

(b) set dzenlemelerinin kt ynleri. (8)

Grev 8: Yangn gvenlii

8 (a) (i) Bir yangn durumunda, depolama tanklarnn evresinde sabit su baskn sisteminin olmasnn nedenleri nelerdir? (8)

(ii) Bir depolama tankn evreleyen sabit bir su baskn sisteminin bir yangn durumunda nasl alacan aklaynz. (6)

(iii) Sabit bir su baskn sistemi neden etkisiz olabilir? (6)

(b) Baka hangi aktif yangn koruma nlemleri tank iftliini korur? (3)

Grev 9: Mobil kaldrma ekipman

9 ereve tank konteynerinin kaldrlmasn planlarken ve gerekletirirken nelere dikkat etmeniz gerekiyor? (40)

Not: Uygun olduunda, senaryodan ilgili bilgileri kullanarak yantnz desteklemelisiniz.

Grev 10: Kaldrma ekipman kontrolleri

10 Tank konteyneri kaldrmak iin kullanlan forkliftin muayene skln ne belirler? (10)