SORU $2.$ A$$a$$daki sistem i$$in transport mekanizmalar$$n$$ irdeleyiniz.

A$$klamalar$,$ tan$$mlamalar:

Astrosit: beyin ve omurilikte bulunan y$$ld$$z $$eklindeki glial h$$cre t$$r$.$

Interstisyel: beyin dokusu i$$ k$$sm$$

Ekstersiyel: beyin dokusu d$$ k$$sm$$

Beyaz noktalar: $$z$$nm$$ besin $$geleri

Mor noktalar: Uzakla$$t$$mas$$ gerekli h$$cresel at$$klar

Ye$$il be$$gen elmas fig$$r: zararl$$z$$nen maddeler

Beynin inan$$lmaz karma$$kl$$na ra$$men$,$ molek$$llerin beyin dokusu i$$inde ta$$nmas$$ nispeten basit modeller kullan$$larak tan$$mlanabilir$.$ Beyin dokusu, h$$creler aras$$ndaki h$$cre d$$ bo$$luk $($ECS$)$ ile birlikte h$$crelerden $($h$$cre g$$vdeleri ve s$$re$$leri$,$ n$$ronlar ve glial dahil$)$ olu$$ur$.$ ECS, interstisyel ta$$man$$n meydana geldi$$i$,$ interstisyel s$$v$$ ile dolu a$$ms$$ bir yap$$d$$r$.$ S$$v$$ dolu olmas$$na ek olarak, ECS'nin $$nemli bir bile$$eni$,$ proteinlerden olu$$an h$$cre d$$ matristir. Beyin h$$crelerine besin $$geleri transfer edilmeli ve baz bile$$enler uzakla$$t$$mal$$d$$r ki bu hassas ve dikkatli bir $$ekilde kontrol edilir. H$$cre d$$ matris bunu kontrol eder ve bu sisteme beyin$-$kan bariyeri denir.

$$ekil $1\text{'}$de Ye$$il oklar ak$$kan hareketini g$$stermektedir$.$ Yine uzun beyaz oklar periarteriyelden doku i$$erisine ve periven$$zden de periven$$z bo$$lu$$una ak$$nt$$y$$ g$$stermektedir$.$ Yuvarlak beyaz noktalar $$z$$nen besin $$geleri olup bunlar periarteriyel ile periarteriyel bo$$lu$$a ve sonras$$nda interstisyel b$$l$$me ge$$erler$.$ H$$creler besin $$gelerini kullan$$r$,$ at$$klar $$retir ve bunlar ECS'ye atarlar. Elmas $($be$$gen$)$ olarak g$$sterilen bile$$enler ise beyin$-$kan bariyerine tak$$l$$r$,$ bir$$o$$u bariyerden ge$$emez $($periarteriyele ge$$medi$$ine$,$ ancak kiminin periarteriyel ve periven$$z bo$$luklara ge$$ti$$ine dikkat ediniz. Ancak kesinlikle interstisyel b$$lgeye ge$$i$$leri bariyere tak$$lmaktad$$r$).$ Mor renkli yuvarlak olanlar interstisyel b$$lgede $$z$$nm$$ art$$k bile$$enlerdir$.$ Bu biele$$enler astrositlerin bir a$$ olarak yo$$un olarak bulundu$$u i$$ b$$lgeden periven$$z bo$$lu$$a ge$$erek uzakla$$t$$r$$lmaktad$$r$.$ i$$ k$$s$$m h$$crelerce o kadar yo$$undur ki bu b$$lgedeki ak$$kan ve $$z$$nm$$ bile$$enler g$$zenekli bir yap$$dan $($s$$ngerimsi yap gibi d$$nebilirsiniz$)$ yol bularak ge$$ebilmektedir$.$ Ak$$kan ve $$z$$nen bile$$enler interstisyel b$$lgede toplam hacmin ancak $\%20$ oran$$ndad$$r; h$$creler o derece yo$$undur$.$

Beynin ortalama s$$cakl$38\mathrm{.}9C\text{'}$ dir. Periarteriyel ak$$ ile $($k$$rm$$ ak$$kan$)$ enerji sa$$lan$$rken$,$ so$$uyan ak$$kan $($mavi ak$$kan$)$ periven$$z ak$$nt$$ ile v$$cuda d$$nd$$r$$l$$r$.$ V$$cut s$$cakl$37C$ oldu$$undan beyin

h$$creleri enerji harcayarak s$$cakl$$ artt$$rmal$$ ve periarteriyel ak$$kan$$n s$$cakl$$n$$ y$$ksek tutarak interstisyel k$$sm$$n s$$cakl$$n$$ arzu edilen $38\mathrm{.}9C$ de tutar.

perarteriyel

periven$$z

$$ekil $1.$ Beyin dokusu i$$ b$$lgesinde ak$$kan hareketleri ve $$z$$nen bile$$enlerin hareketleri.

BUNA G$$RE;

SORU $2$ a$.(20)$ekil $$zerinde farkl$$ b$$lgeler se$$erek $($en az $5$ b$$lge$,$ interstisyel b$$lge$,$ periarteriyel, periven$$z$,$ astrosit h$$cre$,$ t$$m sistem vb$..)$ kontrol hacimleri olu$$turunuz$,$ s$$n$$r ve $$evre $$artlar$$n$$iziniz $($kontrol hacmi $($KH$)1,$ KH$2,$ KH$3...$ diye numaraland$$rarak$).$ Cizimlerinizi cercevelerinizi g$$r$$n$$r k$$l$$n$.$ dikd$$rtgeni sistemi q$$revim$.$ Bunu paint ile cizebilir ve vap$$st$$rabilirsiniz$.$ Sonra o kutuvu cekip al$$p $$zerinde cal$$sabilirsiniz$.$

SORU $2$ b$.(15)$ Kontrol hacimleri i$$in transport mekanizmalar$$n$$ inceleyiniz. Hangi mekanizmalar dikkate al$$nmal$$d$$r$?$ Bu mekanizmalar$$n $$al$$ma $$ekilleri $($konveksiyon$,$ y$$n ak$,$ molek$$ler$/$mikro d$$zey$,$ dif$$zyon vb$...)$ nelerdir?

SORU $2$ c$.(15)$ Be$$gen bile$$en$,$ beyaz nokta bile$$en ve mor bile$$enler i$$in k$$tle denkliklerini kurunuz. Korunum denkliklerini olu$$turunuz$.$